نزدیک به ۷۰ روز است که عباس علی آبادی به عنوان وزیر جدید صمت فعالیت می کند و در این مدت شاهد اقداماتی در خصوص عرضه خودروهای برقی و هیبریدی و همچنین تسهیل جزیی فرآیند واردات خودرو هستیم. طی صحبت های وزیر صمت در خصوص صنعت خودروسازی و قطعه سازی ایران، اینگونه برداشت می کنیم که توجه علی آبادی بیشتر به صنعت خودروسازی معطوف بوده و کمتر نسبت به صنعت قطعه سازی توجه می کند.
به گزارش خبر قطعه [1]، برداشت ما از رفتار و رویکرد وزیر صمت این بوده که جناب وزیر قصد دارند خودروهایی مطابق با استاندارد روز دنیا و قابل رقابت در بازار جهانی با امکان صادرات را در ایران تولید کنند. برای رسیدن به این هدف اگر نیاز باشد حتی قطعه از خارج کشور نیز وارد می شود. علی آبادی معتقد است که ارزش افزوده تولید خودرو به مراتب از قطعه سازی بیشتر بوده و صرف اینکه در کشور قطعه ساز داشته باشیم، خودروساز نیستیم. بلکه کشورهای زیادی در دنیا هستند که صنعت خودروسازی پیشرفته ای دارند، اما قطعات را از دیگر کشورها تهیه می کنند. شاید در این بین بخشی از قطعات را در کشور خودشان تولید کنند.
علی آبادی معتقد است که تیراژ تولید خودرو در ایران به دلیل عدم اتصال به بازار دنیا و تولید محصولاتی قدیمی و غیر قابل رقابت بسیار پایین بوده و این موضوع سبب شده که قطعه سازان روی پروژه های توسعه ای سرمایه گذاری نکنند. در واقع این تیراژ به حدی نیست که تولید قطعه سود چشمگیری برای قطعه ساز داشته باشد. جدا از این عمر محصول در بازار دنیا به شدت پایین آمده است. به عبارت دیگر در گذشته هر نسل خودرو شاید نزدیک به ۵ سال بدون تغییر یا با کمترین بروزرسانی به بازار عرضه می شد. اما به تازگی عمر هر نسل خودرو بسیار کم شده و هرسال شاهد بروزرسانی و فیس لیفت در خودروهای دنیا هستیم.
از دید وزیر صمت، صنعت قطعه سازی ایران سالها به دلیل تحریم ها و عدم ارتباط با شرکای خارجی چنین پویایی ندارد. به همین دلیل ابتدا باید محصولی درخور و قابل رقابت را در ایران تولید کرد، ولو اینکه قطعات آن را از خارج کشور خریداری کنیم. سپس به فکر تولید قطعه در داخل باشیم. با این رویکرد انتظار می رود که در آینده سهم خودروهای مونتاژی از بازار ایران بیشتر شود و در این صورت قطعه سازان به جای پرداختن به موضوع عمق ساخت داخل، باید به فکر ایجاد ارزش افزوده در تولید قطعه برای خودروهای مونتاژی باشند. راه هایی که با کمترین میزان سرمایه گذاری بیشترین میزان ارزش افزوده را ایجاد می کند.
بدین ترتیب سهم بازار قطعه سازان در آینده از قطعات خودروهای تولیدی با سیاست وزارت صمت قطعا کاهشی خواهد بود. اما در این میان موضوع مهم دیگری هم وجود دارد و آن رویکرد وزارت صمت در خصوص عرضه خودروهای برقیست. با توجه به تفاوت ماهیتی خودروهای برقی با خودروهای بنزینی، قطعه سازان در حال حاضر تقریبا هیچ شانسی برای سهم خواهی از بازار قطعات خودروهای برقی ندارند. در مطلبی جداگانه به نام دره مرگ صنعت قطعه سازی [2]، به چالش های این صنعت در زمان خودروهای برقی پرداخته ایم.