صنعت قطعه‌سازی ایران با بحران بی‌سابقه‌ای مواجه شده است؛ خودروسازان ماه‌هاست تعهدات مالی خود را انجام نداده‌اند و زنجیره نقدینگی به‌طور کامل قفل شده است. مهرداد آلان، عضو هیئت‌مدیره انجمن همگن قطعه‌سازان، با هشدار نسبت به فروپاشی زنجیره تأمین، خواستار اجرای فوری مکانیزم «فشارشکن نقدینگی» شد که طی آن بخشی از خودروهای تولیدی، در ازای مطالبات به قطعه‌سازان تحویل داده شود. وی همچنین با انتقاد از سوءمدیریت و حمایت‌های ناکارآمد دولتی، مسئولیت عواقب اجتماعی و اقتصادی بحران را متوجه خودروسازان دانست.

در جلسه اضطراری انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان خودرو با وزیر صنعت، معدن و تجارت، فعالان صنعت با اشاره به مطالبات معوق بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومانی از خودروسازان، نسبت به بحران نقدینگی هشدار دادند و خواستار تزریق فوری ۲۰ هزار میلیارد تومان به زنجیره تأمین شدند. وزیر صمت از تدوین بسته حمایت از تولید در شرایط اضطراری خبر داد و اعلام کرد تسهیلات بانکی از طریق یکی از خودروسازان بزرگ به قطعه‌سازان تخصیص خواهد یافت. در این نشست، موضوعاتی مانند قیمت‌گذاری دستوری، تمرکز سیاست‌گذاری در وزارت صمت و خطر توقف تولید به دلیل فشارهای مالی نیز مورد تأکید قرار گرفت.

صنعت قطعه‌سازی ایران با ۱۱۰ هزار میلیارد تومان مطالبات معوق، در شرایط بحرانی قرار دارد. تأخیر در پرداخت مطالبات، نوسانات نرخ ارز، قطعی برق و قیمت‌گذاری دستوری، تولیدکنندگان این بخش را با مشکلات جدی مواجه کرده است. رضا رضایی، پیشکسوت صنعت قطعه‌سازی، بی‌ثباتی قوانین و سیاست‌های نادرست قیمت‌گذاری را اصلی‌ترین عوامل بحران نقدینگی معرفی کرده و خواستار اصلاحات ساختاری برای حفظ و توسعه این صنعت شد.

مطالبات قطعه‌سازان از خودروسازان در آغاز سال ۱۴۰۴ از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان فراتر رفته است؛ رقمی که نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش داشته است.
دلیل این بحران، شامل تأخیر در پرداخت‌ها، افزایش نرخ ارز، قراردادهای به روز نشده و ضعف حمایت‌های مالی عنوان شده است.

در سال ۱۴۰۳، ۱۵ هزار میلیارد تومان از مطالبات قطعه‌سازان تسویه شد، اما بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان همچنان باقی ماند. بحران ارزی، مشکلات نقدینگی و پرداخت‌های محدود خودروسازان باعث افزایش این مطالبات شده و تهدیدات بیشتری برای صنعت قطعه‌سازی به همراه دارد. برای خروج از این بحران، تسریع در پرداخت مطالبات و کمک‌های دولتی ضروری است.

در نشست مشترک مدیران عامل ایران‌خودرو و بانک تجارت، راهکارهایی برای تسریع در پرداخت مطالبات قطعه‌سازان مورد بررسی قرار گرفت. طبق توافق صورت‌گرفته، بانک تجارت تسهیلات جدیدی تا سقف ۲۰ هزار میلیارد تومان از طریق ابزارهایی مانند SCF و صنف نوپلاس در اختیار ایران‌خودرو قرار خواهد داد. مدیرعامل ایران‌خودرو بر عدالت در پرداخت‌ها و تأثیر آن بر کیفیت قطعات تأکید کرد و مدیرعامل بانک تجارت نیز انضباط مالی این خودروساز را زمینه‌ساز توسعه همکاری‌ها دانست.

مطالبات معوق قطعه‌سازان از خودروسازان در پایان سال ۱۴۰۳ از مرز ۴۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده است؛ رقمی نگران‌کننده که به گفته آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن همگن نیرومحرکه، ناشی از بحران نقدینگی، قیمت‌گذاری دستوری، و مشکلات ساختاری در نظام بانکی کشور است. وی تأکید دارد بدون اصلاح سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری کلان، امکان توسعه صنعت قطعه‌سازی و رسیدن به استانداردهای جهانی وجود نخواهد داشت.

در حالی که بسیاری از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی در شرایط بحرانی تعطیل هستند، نهادهایی مانند تأمین اجتماعی و اداره مالیات به فعالیت خود ادامه داده و تولیدکنندگان را تحت فشار قرار می‌دهند.

چرا “باند مخصوص”؟ باند رادیویی را همه شما به به خاطر دارید. باند فرودگاه هم در ذهنتان تجسم کنید. خودرو هم باند دارد؟ به چیزهای دیگر فکر نکنید. باند مخصوص قرار است مشکلات و اخبار در حوزه صنعت خودرو و زنجیره تامین را بررسی و تحلیل کند. 

کیفیت قطعات بومی سازی شده در سال های اخیر به نسبت، پیشرفت چشمگیری داشته اند و همیشه قطعه سازان داخلی توانسته اند با ارتقاء سطح کیفی رضایت خودروساز را جلب کنند و تمامی تست های تعریف شده خودروساز برای دوام و عملکرد قطعات را با موفقیت پشت سر بگذارند.