احتمال بازگشت خودروهای ناقص در ایران خودرو و سایپا

درحالیکه شنیده شده بود سامانه یکپارچه خودرو به طور کامل حذف شده و عرضه خودرو به صورت مستقیم توسط خودروساز صورت می گیرد، اکنون زمزمه هایی از دور سوم سامانه یکپارچه فروش خودرو شنیده می شود. ظاهرا دور سوم سامانه یکپارچه فروش خودرو در شرایطی برگزار می شود که ایران خودرو و سایپا از تعهدات خود عقب هستند و این دو شرکت غایبین اصلی این دور سامانه خواهند بود.

به گزارش خبر قطعه، کیا داوود اسفندیاری کارشناس بازار خودرو در خصوص کاهش تیراژ تولید و آمار فروش خودروسازان در سال جاری گفت: بررسی ها نشان می دهد که فروش خودرو در مرداد ماه نسبت به ماه قبل ۴۲ درصد و نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۳۰ درصد کاهش داشته است. همچنین تولید خودرو در مرداد ماه نسبت به ماه قبل نیز کاهش ۲۲.۷ درصدی داشته است. همچنین بررسی ها نشان می دهد که این روند کاهشی در شهریور ماه نیز ادامه داشته و در این صورت امکان بازگشت خودروهای ناقص به خط تولید خودروسازان بالاست. این احتمال به حدی بالاست که ممکن است تا پایان سال ۵۰ هزار خودروی ناقص در پارکینگ های ایران خودرو و سایپا دپو شوند.

اسفندیاری دلیل این کاهش تولید خودرو در ایران را متوقف شدن پرداخت های خودروسازان به قطعه سازان دانست و بیان کرد که قطعه ساز در خرید مواد اولیه و قطعات با مشکل مواجه شده است. در این میان برخی از قطعات به صورت تک سورس یا دو سورس تامین می شد و عملا توقف تولید و اختلال در تولید قطعه سازان تک سورس و دو سورس، روند تولید خودرو را با مشکل مواجه می کند. در این شرایط بار دیگر خودروهای ناقص به چرخه باز خواهند گشت. به دلیل عدم پرداخت اقساط تسهیلات توسط خودروسازان به بانک ها در قراردادهای سه جانبه با قطعه سازان، بانک ها از ارائه تسهیلات به قطعه سازان خودداری می کنند. با توجه به اینکه خرید مواد اولیه توسط برخی از قطعه سازان به دلیل کمبود نقدینگی و انباشت مطالبات از خودروسازان متوقف شده، انتظار می رود که طی دو الی سه ماه آتی ضربه سنگینی به تولید خودرو وارد شود.

اسفندیاری در خصوص سامانه یکپارچه فروش خودرو بیان کرد که در همه ادوار سامانه فروش خودرو و قرعه کشی مشخص شده که مردم طرفدار خودروی با کیفیت و لوکس و ایمن یا خودرو برای مصرف نیستند. بلکه خودرویی مورد پسند آنهاست که اختلاف قیمت کارخانه و بازار بالایی داشته باشد. این تقاضای سفته بازانه با نیاز حقیقی تفاوت دارد. وی تاکید کرد که تا زمانیکه اختلاف قیمت بازار و کارخانه غیر منطقی باشد، شاهد تقاضای غیر واقعی و سفته بازی در بازار خودرو هستیم. در این شرایط سامانه یکپارچه فروش خودرو دور سوم داشته باشد یا نه مهم نیست. چراکه خودروسازان دولتی خودرویی برای عرضه ندارند و مردم بدانند که اگر قیمت دستوری ادامه پیدا کند، ممکن است خودروسازان در ایفای تعهدات فعلی خود نیز ناتوان باشند.

گزارش های مختلفی از زیان انباشته ایران خودرو و سایپا از ابتدای سال ۱۴۰۲ رسیده، اما واقعی ترین آنها زیان انباشته ۲۲ هزار میلیارد تومانی از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا به امروز بوده که کیا داوود اسفندیاری معتقد است در صورتی که قیمت گذاری دستوری پابرجا بماند، به دلیل جریان تورمی زیان انباشته سال جاری این دو شرکت تا پایان سال به نزدیک ۵۰ هزار میلیارد تومان هم می رسد.

اسفندیاری بیان کرد که بخش اعظم تقاضا برای خرید خودرو در سگمنت های زیر ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون تومان است. یعنی خودروهایی با قیمت ۱۳ هزار دلار. بدین ترتیب واردات خودرو و همچنین افزایش تعداد خودروهای مونتاژی نمی تواند هیچ تاثیری روی کنترل تقاضا برای بازار خودروهای زیر ۹۰۰ میلیون تومان داشته باشد. وی تاکید کرد که نزدیک به  ۸۰ درصد تقاضا مربوط به خودروهای زیر ۹۰۰ میلیون تومان بوده و تمام تلاش واردکنندگان و مونتاژی برای تصاحب ۱۵ الی ۲۰ درصد از کل حجم بازار خودروی ایران(بخشهای بیش از ۹۰۰ میلیون تومان در بازار) از نظر تیراژ است.

کیا داوود اسفندیاری بیان کرد که در بین خودروهای مونتاژی، تنها چند محصول انگشت شمار حضور دارند که در رده قیمت زیر ۹۰۰ میلیون تومان یا در این مرز هستند و سهم آنها از بازار خودروی ایران تنها ۳ درصد است.

کارشناس بازار خودرو در گفتگو با خبر قطعه بیان کرد که در صورت حذف قیمت دستوری، ایران خودرو و سایپا به منابع مالی جدیدی دسترسی پیدا می کنند و امکان عرضه خودروهای لوکستر، افزایش تیراژ تولید و توسعه محصول جدید به واسطه تامین مالی فراهم می شود.

اسفندیاری در خصوص کنار گذاشتن پلتفرم های قدیمی خودروسازان بیان کرد که عبور از پلتفرم های قدیمی و توسعه پلتفترم های جدید مستلزم سرمایه گذاری در صنعت خودروست. این سرمایه گذاری در توسعه پلتفرم جدید در شرایطی منطقی بوده که تولید خودرو در ایران سودآور باشد. اصلا فرض کنیم تولید خودرو سودآور است. با کدام سرمایه اقدام به تولید قالب و توسعه زیرساخت برای تولید خودروهای جدید کنیم؟ در شرایطی که مشکلات نقدینگی در صنعت خودروسازی ایران به دلیل قیمت گذاری دستوری بیداد می کند، عملا امکان توسعه محصول جدید نیست. وی در صحبت های خود بیان کرد که خودروسازی اکنون میوه درختی را می خورد که دو تا سه سال پیش کاشته است. آیا اکنون صنعت خودروسازی ایران به فکر کاشت درختی است که در سالهای آتی ثمره آن را برداشت کند؟ به نظر من نه تنها اینطور نیست بلکه آسیبهای جدی به ریشه کل صنعت وارد شده که در سالهای آتی آثار تخریبی آن بیشتر مشاهده می شود.

اسفندیاری در پایان بیان کرد که خودروسازان با رویای سودآوری دست به فروش برخی از اموال غیر مولد خود و صرف آن برای واردات زدند. اما قیمت گذاری دستوری تمام رویای زیبای سوددهی آنها را به کابوس زیان انباشته تبدیل کرد. وی در پایان یادآور شد که با روند فعلی و قیمت گذاری دستوری و مشکلات نقدینگی که برای خودروساز و قطعه ساز به وجود آمده، بعید است که همان تیراژ تولید سال ۱۴۰۱ هم در سال جاری محقق شود مگر مجوز افزایش قیمت کارخانه متناسب با نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ از هم اکنون به آنها داده شود.